Х
+ | А | Б | В | Г | Д | Е | Ё | Ж | З | И | Й | К | Л | М | Н | О |
П | Р | С | Т | У | Ф | Х | Ц | Ч | Ш | Щ | Ъ | Ы | Ь | Э | Ю | Я |
*****
хабалка, -и, р. мн. -лок-шит,келе-куьтуьр, мешребсуз
хабар, -а и -къазанжи; менфят.
хавать, -аю, -ает (жарг.)-тIуьн
хадж, -а, тв. -ем-хадж.
хадис, -а
хакер, -а
халат, -а — 1.аба 2.кIвалахдай чIавуз парталрин винелай алукIдай кьелечI аба хьтинди Примеры употребления Доктордин халат
халатность, -и — Къайсузвал.
халатный 1 (к халат) — халатдин
халатный 2; кр. ф. —тен, -тна (небрежный, недо-бросовестный) — К|валахдив къайсузвилелди эгечIун
халва, -ы -ИситIа, натIуфа
халтура, -ы — 1.гъилелай цIар гана.
2.вичиз кар тийижиз авур усал
халтурить, -рю, -рит — Халтур кIвалах авун.
халтурщик, -а- халтурчи
халява, -ы (удовлетворение потребностей за чужой счет; что-н. легкодоступное; на халяву)
халявный (,халява)
халявщик, -а-са карни тийир явакьан, тенбел (тенпел),
хам, -а (грубиян, невежа) — 1.эдебсуз .2.ягьсуз инсан.
хамелеон, -а — 1.хур
2.руфун галч|уриз фидай гьайван.
хамить, хамлю, хамит-эдебсузвал
хамство, -а-ягьсузвал, эдебеузвал
хандра, -ы — 1.дарихмишвал
2.рикI чIулаввал.
хандрить, -рю, -рит-Дарихмишвал хьун.
ханжа, -и, тв. -ой,р. мн. -ей, м. и ж. — Кьве чин алай кас хьиз.
ханыга, -и, м. и ж.-са карни тийир явакьан
хаотичный; кр. ф. -чен, -чна — 1.акахьай
2.къаришугъ.
хапнуть, -ну, -нет-гьерекатна вахчун
хапуга, -и, м. и ж.- ихтияр авачиз маса касдин затI вахчудай инсан
характер, -а — Хесет, къилих.
характеризовать, -зую, -зует- Гьихьтинди ят|а лугьун, къалурун.
характеризоваться, -зуюсь, -зуется — 1.тафаватлу хьун
2.лишанар кваз хьун
характеристика, -и — 1.садан хесетар
2.лишанар.
харизма, -ы
харкать, -аю, -ает — Балгъан гадарун.
харчи, -ей и харч, -а,тв. -ем — 1.тIуьн-хъун
2.тIуьн хъунин харжи.
хата, -ы — КIвал.
хачапури, нескл., мн. и с.
хаять, хаю, хает — 1.пислемишун
2.пис рахун.
хвала, -ы — Аферин, тариф.
хвалить, хвалю, хвалит — тариф авун — Тариф авун
хвалиться, хвалюсь, хвалится- Дамах авун.
хвастать, -аю, -ает — Вичин тариф авун.
хвастаться, -аюсь, -ается-Вичин тариф авун.
хвастливость, -и-1.дамах авун
2.яц|у гафар авун
хвастливый-дамахвал гвай
хвастовство, -а-яцIу гафар ийидай хесет, вичин тариф ийидай хесет; яцIу гафар авун, вичин тариф авун.
хвастунишка, -и,р. мн. -шек, м. и ж.- Вичи вичел дамахар ийидай кас.
хватать, -аю,-ает-кьун, садлагьана кьун; вигьена кьун. къачун
хвататься, -аюсь,-ается-1. кьун, вигьена кьун. 2. кьун, гъиле кьун, эгечIун (са кардив)
хватка, -и-1. кьун, кьунин тегьер. 2. тегьер, къайда.
хваткий; кр. ф. хваток, хватка, хватко-зирингдиз ва кIевиз кьадай.
хвойный-цацар хьтин пешерин, цацар хьтин пешер алай (мес. шамагъаж ттар); цацар хьтин пешер алай ттарарин (там).
хворать, -аю, -ает-кефсуз хьун, азарлу хьун, начагь хьун
хворост, -а-1. цIерцIер, кьурай кулер, цIамар. 2. гъеридал чрай кьелечI тинидин чкалдин кIусар.
хворь, -и-гьазар
хвост, -а-тум
хвостатый-ттум галай.
хвоя, -и-цаз хьтин пеш; цацар хьтин пешер (мес. нарат, ель ттарарал жедай).
хилый; кр. ф. хил, хила, хило — ччансуз, сагъсуз
химический-химиядин; химиядиз талукь тир; химический.
хинкали, нескл., мн. и с. и хинкIал
хиреть, -ею, -еет-зайиф хьун; сагъсуз хьун; гьакI кьураз-цIраз хьун.
хиромант, -а
хиромантия, -и
хирург, -а-хирургиядин духтур
хирургический-хирургиядин.
хирургия, -и-медицинада тIазвай, рехне квай чка атIунин, операциядин рекьелди сагърунин методар ишлемишуниз талукь тир са хел
хит, -а
хитрец, -а, тв. -ом,р. мн. -ов-амалдар кас.
хитринка, -и-амалдарвал
хитрить, -рю, -рит-амалдарвал авун
хитро, нареч.-амалдарвилел
хитрость, -и-амалдарвал
хитроумный; кр. ф. -мен, -мна
хитрый; кр. ф. хитёр, хитра, хитро — амалдар кас
хищник, -а — вагьши гьайван
хищный; кр. ф. -щен, -щна-1. йиртижи, вагьши (маса гьайванрин як недай, мес жанавур, лекь ва мсб хьтин). 2. пер. азгъун; темягькар; жанавурдин хьтин; хищный взгляд азгъун (вилералди нез кIандай, кукIвариз кIандай хьтин) килигун.
хладнокровие, -я-секинвал, рикIик тади квачирвал
хладнокровный; кр. ф. -вен, -вна-секинди, рикIик тади квачирди
хлам, -а-эски-уьскуь, вижесуз куьгьне затIар; зирзибил
хлеб, -а, мн. хлебы, -ов (пе-чёные) и хлеба, -ов (злаки) — фу
хлебать, -аю, -ает- 1. тIуьн (жими хапIа, нек тIуруналди). 2. хъун, хупI ийиз хъун
хлебник, -а-фу чраз маса гузвай кас
хлебнуть, -ну, -нёт-акун, дадмишун, чIугун (дерт, гъам).
хлев — цур, тевле
хлебный-1. фан. 2. техилдин; техилрин. 3. техилар (хъсан техил) авай (мес. йис); фу авай (мес. чка).
хлестать, хлещу, хлещет-1. гатун; шарп-шарп ийиз ягъун, чIугун, вигьин; хлестать лошадей кнутом балкIанар къамчидалди гатун, балкIанрилай къамчияр чIугун. 2. гатун; ветер хлещет в лицо гару ччин гатазва. 3. ван алаз авахьун (мес. яд).
хлёсткий; кр. ф. -ток, -тка и хлёстка, -тко-1. шарп ийиз гатадай; шарп ийиз галукьдай (мес. гар, къамчи). 2. пер. разг. туьнт, тIардай (гафар).
хлопнуть, -ну, -нет-гьалчун (къуьнел гъил), ягъун (далудиз кап ягъун)
хлопнуться, -нусь, -нется-гьалч хьун
хлопок, -пка (удар)-кап; кап ягъунин ван.
хлопок, -пка (хлопчатник)-памбаг.
хлопотать, -почу, -почет-алахъун, къайгъу авун, элешмиш хьун; хлопотать за товарища юлдашдин патахъай алахъун.
хлопотливый-1. алахъдай, алахъун алай, элешмиш хьун кIандай; хлопотливая работа алахъун алай кIвалах. 2. гьамиша кардал алахънавай, элешмиш жедай (кас).
хлопотный; кр. ф. -тен, -тна
хлопья, -ьев-1. пилтеяр (живедин). 2. башкIулар, кIусар (памбагдин, йисун)
хлюпик, -а-лерпI-лерпI ийидайди
хлынуть — гужлуз авахьун
хмелеть, -ею, -еет-кефли хьун; пиян хьун.
хмурить, -рю, -рит — чIурун
хмуриться, -рюсь, -рится-1. ччин чIурун; ччин чIур хьун. 2. пер. цифер акьалтун, цифедик кIев хьун, чIулав хьун; ччин чIур хьун; небо хмурится цавун ччин чIур хьанва, цавал цифер акьалтнава.
хмурый-1. ччин чIуру; ччин чIурузвай; атIугъай. 2. пер. цифер алай, чIулав, гьалчIай, ччин чIуру (цав).
хобби, нескл., с.- рикI ала кIвалах,кар
хобот, -а-1. хуртIум (мес. филдин яргъи нер). 2. мизмиз (музмуз, мес ветIрен). 3. воен. хобот (тупунин ва я пулемётдин лафетдин -къундахдин вини пай).
ходатайство, -а-тавакъу, тIалаб; войти с ходатайством тавакъу авун, тавакъудин чар кхьин.
ходатайствовать, -твую, -твует-тавакъу авун; тIалабун.
ходить, хожу, ходит-1. фин; атун. 2. къекъуьн. 3. ишлемишун, кIвалахун (сятини). 4. фин, ише фин (мес. пул). 5. къекъуьн, физ-хтун (мес. кьве чкадин арада рекье машин). 6. килигун, гелкъуьн (азарлудахъ). 7. алаз къекъуьн, алаз хьун, алукIнаваз хьун; он ходит в шубе ам кIурт галаз къекъвезва, адал кIурт ала
ход -1. финиф, фин; быстрый ход зарб финиф; на полном ходу спрыгнуть с поезда машин зарбдиз физвайла хкадрун. 2. финиф; ериш; ход событий вакъиайрин финиф. 3. рехъ; къапу; рак; чёрный ход кIвалерин кьулухъай авай (куьчедихъай тушир) рак; парадный ход куьчедихъай, авай рак; ход со двора рехъ гьаятдихъай ава.
ходовой-1. фад гъиляй фидай, фад (гзаф) ише фидай (товар, шей). 2. гзаф ищлемишдай (мес. гаф).
ходок, -а-1. ях кас, кIвачи-кIвачи къекъвезвай кас. 2. арзачи, векил (хуьруьн жемятди виликди саниз чпин патахъай арза гуз ракъурдай).
ходом, нареч.
ходьба, -къекъуьн; утомлённый ходьбой къекъуьни галуднавай, къекъуьникди галатнавай.
ходячий — 1. къекъведай, кIвачел алай, къекъвез жедай (мес. азарлуяр). 2. пер. гзаф ишлемишзавай; ишлемишдай; виринриз чкIанвай.
хождение, -я-1. къекъуьн; хождение по комнате кIвале къекъуьн. 2. фин; хождение на лекции лекцийриз фин. 3. фин, ише фин; иметь хождение фин; ише фин; ишлемишзаваз хьун; эти деньги имеют хождение и пул физвайди я.
хозяин — барин (погов.)-иеси; ктабдин иеси;
хозяйственный; кр. ф. -вен и -венен, -венна-1. хозяйстводин, майишатдин; хозяйственный год хозяйстводин йис. 2. майишатдин, майишат кьиле тухуниз талукь тир; хозяйственная деятельность майишатдиз талукь тир кIвалах. 3. майишат кьиле тухудай, майишатдин къайгъу ийидай, кIвалин-къан къайгъу чIугвадай.
хозяйство, -а-хозяйство; майишат; сельское хозяйство хуьруьн майишат; мелкие крестьянские хозяйства лежберрин куьлуь хозяйствояр.
хоккеист, -а-конькийрал алаз тупунал къугъвазвай кас
хоккей, -я-конькийрал алаз тупунал къугъун
холера, -ы-ваба, холера (азар).
холерный-1. вабадин, холерадин. 2. ваба галукьнавай, ваба азар квай.
холить, холю, холит-наздалди хуьн, михьиз (михьивилин къене) ва чимиз хуьн, хъсандиз хуьн, хъсандиз килигун (къайгъу чIугун).
холл, -а-кIвал; бине; дарамат; чка
холм, -а — кIунт
холмистый-кIунтIар авай, тепеяр авай;
холод, -а, мн. -а, -ов — мекь
холодать, -аю, -ает- мекьи хьун, гьава къун
холодец, -дца, тв. -дцом
холодильник, -а-1. затIар, мес. продуктар къурун патал прибор. 2. фад чIур жедай продуктар хуьн патал, муркIадив кьаз тун патал раснавай чка, дарамат
холодно, нареч. и в знач. сказ.-1. къайивилелди; холодно ответить къайивилелди жаваб гун. 2. в знач. сказ. мекьида, мекьи я; гъава къанва.
холодный; кр. ф. холоден, холодна, холодно, холодны
холостой; кр. ф. холост, холоста, холосто — субай
холостяк, -а-1. субай; холостой мужчина субай итим (паб авачир итим). 2. субай касдин, паб-аял авачир касдин (мес. кIвал). 3. буш; холостой ход бушдиз кIвалахун (машинди менфят авачиз, механизмдив кIвалахиз тан тийиз, гьакI кIвалахун). 4. гуьлле авачир; холостой патрон гуьлле авачир патрон.
холоп — лукI.
холст, -а-1. ших; яцIу векъи кетен. 2. ягълу рангаралди чIугур шикил.
хомяк, -а — чуьлдин кьиф
хомячий, -ья, -ье- чуьлдин кьифрен
хор, -а, мн. -ы, -ови -ы, -ов-1. санал, ван ванцив гутуна мани лугьудайбрун десте. 2. гьакI санал ядай мани, макьам); хором 1) хордалди; 2) вирида санлай, вирида са сивяй.
хорёк, хорька-цуцIулдин жинсиникай багьа хам алай са гьайван
хоровод, -а-са гзафбур, чарх яна акъвазна манияр лугьуз-лугьуз ва кьуьл ийиз-ийиз элкъведай кьугъун
хоровой-хордин; хордалди лугьудай.
хором, нареч.-1. хордалди. 2. вирида санлай, вирида са сивяй.
хоромы, -ом-тавханаяр (чIехи кIвалер)
хоронить, -оню, -онит- кучудун
хорониться, -онюсь, -онится-кьуру уьткемвал къалурун, туьнт хьун.
хорошеть, -ею, -еет-иер хьун, гуьрчег хьун.
хороший; кр. ф. -ош, -оша-1. хъсан, иер, вижевай. 2. гуьрчег, тIарам, иер
хорошист, -а-кьудрал кIелзавай аял
хорошо, нареч. и в знач. сказ. — хъсандиз
хотение, -я -кIан хьун
хотеть, хочу, хочешь, хочет, хотим, хотите, хотят — кIан хьун
хотеться, хочется,-кIан хьун
хоть — ятIани.
хохма, -ы-зарафат.
хохмач, -а, тв. -ом-гзаф хъуьруьнар гвайди
хохмить, -млю, -мит-хъуьруьнар авун
хохол, хохла-1. кукIуш; курица с хохлом кьилел кукIуш алай верч. 2. экъисай мег, кукIуш (инсандин мекел кIватIай хкаж хьайи чIарар).
хохот, -а — кIеви хъвер
хохотать, хохочу, хохочет-кIевиз хъвер авун
храбреть, -ею, -еет-викIегь хьун
храбрец, -а, тв. -ом,р. мн. -ов — дирибаш кас
храбрость, -и- викIегьвал, дирибашвал, уьткемвал, жуьрэтлувал
храбрый; кр. ф. храбр, храбра, храбро, храбры-дирибаш, викIегь, уьткем, жуьрэтлу.
храм, -а-1. ибадатхана (ибадат, капI-тIят ийидай кIвал, мес. клиса, мискIин ва мсб). 2. пер. мескен, чка; храм науки илимдин мескен.
хранение, -я — хуьн
хранитель, -я-хуьзвайди, хуьзвай кас (вичи са затI, затIар ва я рикIе сир хуьзвай кас).
хранить, -ню, -нит-хуьн
храниться, -нится-хуьн
храп, -а-1. хух; хухдай ван (ксай касдин). 2. нерин агъа кьатI (гьайванрин).
храпеть, -плю, -пит-1. хух авун. 2. пурх авун, пурх ягъун (балкIанди).
храпун, -а-хух язавай кас
хребет, -бта-1. анат. кьаскьан, юкьван ттар. 2. геогр. цIиргъ (дагъларин); цIиргъина авай дагълар.
хрен, -а и -у-серг хьиз гатана хуьрекдихъ галаз недай дувул авай турпарин жинсиникай са набатат
хреновый
хрестоматийный-жуьреба-жуьре писателрин произведенийрикай ва я абрун кIусарикай хкяна туькIуьрнавай кIватIалдикай ибарат тир ктабдин
хрестоматия, -и-жуьреба-жуьре писателрин произведенийрикай ва я абрун кIусарикай хкяна туькIуьрнавай кIватIалдикай ибарат тир тарсунин ктаб
хрип, -а-хирт; хирт ийидай сес, туьтер ифей ван (ифей туьтуьнай, хирт ийидай ван).
хрипеть, -плю, -пит-хирт авун, туьтер ифей ван авун; хирт ийидай ванцелди рахун.
хриплый; кр. ф. хрипл, хрипла, хрипло-хирт ийидай, туьтер ифей ван).
хрипотца, -ы, тв. -ой-хирт авун
хрипун, -а-хирт ийидай кас
хромать, -аю, -ает-кьецIи авун
хромой; кр. ф. хром, хрома, хромо — кьецIи
хромота, -ы-кьецlивал.
хроника, -и-1. вакъиаяр галай-галайвал, хронологиядин къайдада кхьин; гьакI кхьей вакъиайрин кIватIал. 2. газетда гьар чкадин, йкъан вакъиайрин, малуматрин отдел. 3. кинода гьар чIавуз физвай общественный уымуьрдин шикилар къалурзавай фильм).
хрумкать, -аю, -ает
хрупкий; кр. ф. -пок, -пка, -пко-1. хцIу, кеврек; фад хадай. 2. пер. зериф, назик, зайиф.
хруст, -а — чихрих
хрусталь, -я-1. шуьшедин лап хъсан, михьи жуьре. 2. гьахьтин шуышедин къапар).
хрустальный-михьи, михьи гуьзгуь хьтин.
хрустеть, хрущу, хрустит-1. чIахрахар авун; чIарх-чIарх авун; чIихрихар авун; чIирх-чIирх авун (незвай затIуни). 2. жаркь-жаркь авун, жиркь-жиркь авун (мес. кIвачерик живеди). 3. чIакьракьар авун; пIакьракьар авун, тIекьрекьар авун (кIвачерик цIамари).
хрюкать, -аю, -ает-хурр-хурр авун (вакIа)
хрящ, -а, тв. -ом-чIахачIах.
худеть, -ею, -еет — яхун хьун
худо 1, -а (зло, беда)- писвал; пис кар
худо 2, нареч. и в знач. сказ. (плохо, скверно)- пис хьун.
худоба, -ы (худощавость) — яхунвал
художественный; кр. ф.-вен и -венен, -венна-художественная литература художественный литература (гуьзел, гуьрчег литература).
художник, -а-1. искусстводин затIар яратмишунал кIвалахзавай кас, мес. шикилар чIугвадайди, скульптор, писатель. 2. шикилар, суьретар чугвадай кас
худой; кр. ф. худ, худа, худо, худы — яхун.
худощавый-пис яхун
худший- виридалай пис.
худышка, -и, р. мн. -шек,м. и ж.- яхун кас.
хуже, сравн. ст. (к худой — плохой, худо и к плохой, плохо) — лап пис
хулиган, -а-гьаясуз кас
хулиганить, -ню, -нит- къачагъвал авун
хулиганьё, -я-къачагъвал
хулить, хулю, хулит-пислемишун, пис рахун (садалай).
хурма, -ы-хурма
хутор, -а, мн. -а, -ов-къазма (хуьруьвай къакъатна кьилди авай мулкни галаз са кавалер).